Pirometr to bezdotykowy termometr, który wykorzystuje promieniowanie podczerwone do pomiaru temperatury powierzchni. Urządzenie to jest idealne do zastosowań, w których pomiar temperatury kontaktowej jest niemożliwy lub niebezpieczny.

Pirometr wychwytuje promieniowanie podczerwone emitowane przez dany obiekt i przelicza je na temperaturę. Urządzenia te posiadają detektor, który skupia promieniowanie podczerwone na czujniku, a następnie przetwarza je na sygnał elektryczny.

Istnieje kilka rodzajów pirometrów, m.in.:

- Pirometry przemysłowe: wykorzystywane w przemyśle do pomiaru temperatury maszyn, urządzeń i procesów.

- Pirometry laboratoryjne: stosowane w laboratoriach do precyzyjnych pomiarów temperatury.

- Pirometry budowlane: używane do pomiaru temperatury ścian, dachów, izolacji i innych elementów konstrukcyjnych.

- Pirometry spożywcze: wykorzystywane do kontroli temperatury żywności w przemyśle spożywczym.

- Pirometry medyczne: służą do pomiaru temperatury ciała. Pirometry są stosowane w medycynie głównie do pomiaru temperatury ciała pacjentów w celu diagnozowania chorób lub do monitorowania przebiegu leczenia. Coraz częściej pirometry medyczne są stosowane w domach, zamiast tradycyjnych termometrów kontaktowych.

Zalety:

- Bezdotykowy pomiar temperatury

- Szybki i łatwy pomiar

- Szeroki zakres pomiarowy

- Możliwość pomiaru temperatury w trudno dostępnych miejscach

Wady:

- Błędy pomiaru mogą być spowodowane przez emisyjność powierzchni, temperaturę otoczenia, kurz, dym czy parę wodną

- Wyższe koszty w porównaniu z tradycyjnymi termometrami

Wybierając pirometr, należy wziąć pod uwagę kilka czynników, takich jak:

- Zakres pomiarowy

- Dokładność pomiaru

- Emisyjność powierzchni

- Czas reakcji

- Funkcje dodatkowe (np. laserowy wskaźnik celu, pamięć pomiarów)

Przed użyciem pirometru należy zapoznać się z instrukcją obsługi. Oto kilka ogólnych wskazówek:

- Należy skierować pirometr na obiekt, którego temperaturę chcemy zmierzyć.

- Upewnić się, że pole widzenia pirometru obejmuje cały obiekt.

- Należy trzymać pirometr w stabilnej pozycji podczas pomiaru.

- Dokonać kilku pomiarów w różnych miejscach obiektu.

- Należy przechowywać pirometr w czystym i suchym miejscu.

- Chronić pirometr przed wstrząsami i upadkami.

- Regularnie czyścić soczewkę pirometru, bez użycia środków chemicznych

- Nie używać pirometru w wysokich temperaturach otoczenia.

- Pomiar obiektów o wysokiej temperaturze dokonywać z bezpiecznej odległości.

- Jeżeli urządzenie nie jest używane, należy wyjąć z niego baterie.

Ceny pirometrów wahają się od kilkudziesięciu złotych do kilku tysięcy złotych. Cena zależy od rodzaju pirometru, jego parametrów i funkcji dodatkowych.

Obsługa pirometru jest zazwyczaj prosta i nie wymaga specjalistycznego szkolenia. Należy jednak zapoznać się z instrukcją obsługi przed użyciem urządzenia.

Emisyjność w pirometrach to miara zdolności powierzchni do emitowania promieniowania podczerwonego. Jest to kluczowy parametr, który wpływa na dokładność pomiaru temperatury przyrządem.

Emisyjność może przyjmować wartości od 0 do 1:

- 0: Idealne lustro, które odbija całe promieniowanie.

- 1: Ciało doskonale czarne, które pochłania całe padające na nie promieniowanie.

Większość rzeczywistych powierzchni ma emisyjność pomiędzy 0 a 1. Na przykład:

- Metale: emisyjność niska (od 0,05 do 0,3).

- Materiały niemetaliczne: emisyjność wysoka (od 0,8 do 0,95).

Pirometry są skalibrowane do pomiaru temperatury powierzchni o określonej emisyjności. Jeśli rzeczywista emisyjność różni się od wartości skalibrowanej, pomiar temperatury będzie błędny:

- Emisyjność niższa: pirometr zaniża temperaturę (wykrywa mniej promieniowania podczerwonego).

- Emisyjność wyższa: pirometr zawyża temperaturę (wykrywa więcej promieniowania podczerwonego).

Istnieje kilka metod korygowania błędów pomiaru temperatury spowodowanych emisyjnością:

- Pirometr z regulowaną emisyjnością: pozwala na wprowadzenie wartości emisyjności mierzonych powierzchni.

- Tabele emisyjności: zawierają wartości emisyjności dla różnych materiałów.

- Farba o wysokiej emisyjności: pomalowanie powierzchni o niskiej emisyjności poprawia dokładność pomiaru.

- Aluminium 0,05 - 0,10

- Miedź 0,05 - 0,10

- Stal 0,20 - 0,35

- Żeliwo 0,50 - 0,70

- Drewno 0,80 - 0,90

- Papier 0,90 - 0,95

- Plastik 0,80 - 0,95

- Farba (czarna) 0,95 - 0,98

- Szkło 0,80 - 0,90

- Beton 0,80 - 0,90

- Cegła 0,80 - 0,90

Wartości emisyjności podane w tabeli są orientacyjne. Rzeczywista emisyjność może się różnić w zależności od stanu powierzchni, temperatury i innych czynników. Dokładne wartości emisyjności można znaleźć w fachowych źródłach, takich jak normy ISO lub ASTM.